Cizre’ye özgü geleneksel bir yemek olan Cizre Bırınczer’in, coğrafi sınırda uzun bir geçmişi vardır ve Cizre ilçesinin mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir. Sünnetlerde, düğünlerde ve özel günlerde servis edilen Bırınczer’in, bu kadar sevilmesinin nedeni ise hafif, pratik ve hemen yapılmasının yanında altına benzeyen güzel sarı rengi olmuştur.
Coğrafi sınırda pirince “bırınc”, sarı renge ise “zer” denir. Bırınczer kelimesi bir bütün olarak “sarı pilav” anlamına gelir.
Cizre’nin kültürel mirasının bir parçası olan bu eşsiz tatlı, 2023 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek resmiyet kazanmıştır. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 1509 mahreçli coğrafi işaret alan Cizre Bırınczer, artık sadece yerel değil, ulusal mutfak literatüründe de yerini almıştır.
Cizre Bırınczerin hazırlanışı: Pirinç yıkanıp bir tencereye koyulur, üzerine su eklenerek orta kuvvetteki ateşte 15-20 dakika pişirilir. Tercihe göre ayçiçek yağı ilave edilerek karıştırılır. Ardından şeker ilave edilip 1-2 dakika pişirilir ve bu aşamada sırasıyla zerdeçal veya safran ile toz tarçın eklenerek 1-2 dakika karıştırılır ve ocaktan indirilir. Sonra Cizre Bırınczer kâselere dökülerek üzerine toz tarçın serpilir ve soğumaya bırakılır. Oda sıcaklığında veya buzdolabında 5-6 saat bekletildikten sonra soğuk servis yapılır.
“Eğitimlerle gelecek kuşaklara aktarılıyor”
Cizre Yafes Aile Destek Merkezi, açtığı aşçılık kurslarıyla yöresel yemeklerin tanıtımını ve aktarımını amaçlıyor. Kurs kapsamında, özellikle geleneksel lezzetler hem teorik bilgiyle hem de uygulamalı eğitimle öğretiliyor. Böylece bölgeye özgü yemek kültürü yalnızca günümüzde yaşatılmakla kalmıyor, aynı zamanda gelecek kuşaklara da aktarılıyor.
Yafes Aile destek merkezi yöneticisi Hayriye Gönül Yalazan, “Bırınczer tatlımız patenti alınmış yöremize ait bir tatlı. Yapım olarak basit, malzeme olarak hafif ve ekonomik olduğu için her zaman düğünlerde tercih edilen bir lezzet. Düğünlerimizde, Mevlüt programlarımızda, komşuluk ilişkilerini güçlendirmek için yapılan bir tatlı. İçinde pirinç, şeker, zerdeçal (Toz tarçın) var. Ilık su ile ocakta kıvam verilerek yapılan bir tatlımızdır. Yapım aşaması ne kadar kolay olsa da biraz bekleme süresi var. Bekleme süresinden sonra üzerine biraz tarçın ekleyerek servis yapabilirsiniz.” ifadelerini kullandı.
Doğal ve hafif olduğu için Bırınczer’i tercih ettiklerini ifade eden Muhammed Yalazan, “Bırınczer, Cizre’mizin yöresel tescil alan tatlılarımızdan birisidir. Genellikle düğünlerde çok ikram edilen ve yapılan tatlılardandır. Cizre halkı da bu tatlıyı çok seviyor. Bende çok seviyorum. Bırınczer ’in yapılışı çok kolay, içinde hiçbir şekilde katkı maddesi yoktur. Yalnızca içinde pirinç taneleri ve şekerden ibaret yapılıyor daha başka katkı maddesi içermiyor. Cizre’mizin yöresel tescilli tatlısı olduğu içinde çok tercih ediliyor.” şeklinde konuştu.
Bırınczer’i severek yaptıklarını söyleyen Büşra Kültür, “Bırınczer, Cizre’mize ait olan özel bir tatlıdır. Düğünlerde, Mevlütlerde, nişanlarda, özel günlerde, eve misafir geldiğinde hazırladığımız yemeklerin baş tacıdır. Bırınczer’i akşamdan yapıyoruz, misafirin önüne soğuk servis ediyoruz. Yaklaşık bir hafta da buzdolabında kalsa da bozulmuyor. Severek yaptığımız, çok güzel bir tatlıdır. Olmazsa olmazımız, sofralarımızın baş tacı diyebilirim.” dedi. (İLKHA)
